بررسی علل پیشرفت و انحطاط مسلمانان با توجه به آیات قرآن

اصولا مطالعه، تحقیق، تدوین و تکمیل هر نوشته و هر موضوع نیازمند چینش و دسته بندی مطالب به صورت منطقی با شیوه و اسلوب متناسب به آن بوده و با رویکرد خاص تنظیم و بر اساس قواعد و ضوابط دنبال می گردد. نوشتار حاضر "بررسی علل پیشرفت و انحطاط مسلمانان با توجه به آیات قرآن" با توجه به اهمیت و ضرورت آن با رویکرد تاریخی و قرآنی به صورت زیر نگارش و تدوین یافته که شامل مطالب ذیل است: 1- بیان طرح تحقیق با زیرمجموعه و عناوین کلیدی آن: بیان موضوع، هدف و اهمیت تحقیق، پیشینه تحقیق، سوال اصلی پژوهش، فرضیات پژوهش، روش و سازماندهی پژوهش و...2- بیان مقدمه که حاوی توجه به دو مرحله کاملا متفاوت از هم در مورد تاریخ مسلمانان است. توجه به پیشینه و سابقه درخشان تاریخ مسلمین در برهه از زمان در پدید آوردن تمدن عظیم اسلامی و انسانی در سطح گیتی، تسلط و حکم روایی آنان در بخش اعظم از سرزمینهای آباد آن روز و قرار گرفتن در مرحله انحطاط و عقب ماندگی تاسف بار در قرون اخیر که این دو مرحله پویایی و بالندگی و افول و خمودگی ضرورت موضوع یا شده را تاکید می کند. 3- پیش درآمد تحت این عنوان گزینه های چون: پیشرفت شگفت انگیز تمدن اسلامی، اهمیت ابعاد تمدن اسلامی، اعترافات دانشمندان غربی، تاثیر تمدن اسلامی بر تمدن غرب، مورد بحث قرار می گیرد. 4- فصل اول، در این فصل به عوامل پیشرفت در سه حوزه مهم : اسلام، مسلمین، مقتضیات زمان و مکان پرداخته می شود. عوامل مربوط به روح و محتوای اسلام مانند بی پیرایگی در آموزه ها، قوت استدلال و اقناع وجدان و عقل، سازگاری با فطرت، جامعیت و اعتدال. عوامل مربوط به روحیات و خصلت های نیک مسلمانان چون ایمان، اخلاق و رفتار پسندیده، وحدت و یکپارچگی. شرایط و مقتضیات زمان و مکان 5- فصل دوم، به عوامل انحطاط مسلمانان از بعد اعتقادی، قر آنی و تاریخی می پردازد. عوامل تاریخی مانند انحراف فکری و عملی از مسیر اصلی اسلام، تحزب فرقه گرایی، زمامداران بی لیاقت، فعالیت تخریبی اقلیت های مذهبی و دشمنان اسلام، هجوم استعمار و بیگانه به کشورهای اسلامی، با برنامه های : (تخریب عقائد اسلامی، برهم زدن وحدت مسلمین، ترویج فساد، سلب افتخارات تاریخی و دینی، مخدوش ساختن چهره های اصیل اسلامی، اندیشه جدایی دین از سیاست). عوامل اعتقادی و قرآنی: تیرگی رابطه انسان با خدا (تکذیب وحی، اعراض از یاد خدا، برخورد مستکبرانه، نسیان غفلت، و...) تکذیب پیامبران، ظلم و ستم، بی توجهی به امر معروف و نهی از منکر، تفرقه و اختلاف، اختلاف طبقاتی، تبعیض ناروا، طغیان مترفین، عصیان و گناه. 6- فصل سوم، راهکارها؛ در این فصل به سه اصل مهم به عنوان راهکار و نجات دوباره از وضعیت فعلی پرداخته شده است. اصل اول: بازگشت به اسلام راستین، یعنی بازگشت به خدا، بازگشت به پیامبر، بازگشت به خویشتن. اصل دوم: عدالت و دادگری، این اصل با توجه به اهمیت آن با عناوین ذیل به بحث گرفته شده: تعریف عدالت، حوزه مختلف عدالت، اقسام عدالت (عدالت الهی و عدالت در عرصه حیات انسانی) عدالت اجتماعی (به مثابه تناسب، شایستگی، انصاف و برابری فرصتها، مساوات و به مثابه استحقاق ها و شایستگی ها) عدالت در قرآن و روایات، نتیجه، اصل سوم: اتحاد یکپارچگی، اهمیت وحدت از دیدگاه آیات و روایات، ضرورت وحدت، مقصود از وحدت اسلامی، موانع تحقق وحدت اسلامی (اختلاف مذاهب، تعدد دولت های اسلامی، اختلاف ملیت و نژاد، اختلاف زبان، جهل پیروان مذاهب از ماهیت مذاهب دیگر، سیاست های چندگانه در جهان اسلام، انحصارگرایی، دسیسه های موجود در کشورهای اسلامی) مولفه های وحدت اسلامی.